Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu, 2. Abdülhamid'in ilme verdiği önemi Newton'dan bir örnekle anlatıyor.
Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu, 2. Abdülhamid'in saltanatının 25. yılı münasebetiyle basılan ve Newton'ın Principia Mathematica eserinin Osmanlıca tercümesini içeren 'el-Ḥîle fî maʿrifeti’l-evḳāt bi’ʾāleti’z-zevḳī' adlı eseri değerlendiriyor. İhsanoğlu, bu eserin, 2. Abdülhamid'in ilme verdiği değeri gösteren önemli bir örnek olduğunu belirtiyor.
Eser, mühendislik konularını içeriyor ve özellikle saat yapımıyla ilgili detaylı bilgiler sunuyor. İhsanoğlu, Abdülhamid'in sadece siyasi bir figür olarak değil, aynı zamanda ilmi teşvik eden bir yönetici olarak da hatırlanması gerektiğini vurguluyor. Bu tür eserlerin basılması ve desteklenmesi, o dönemdeki Osmanlı İmparatorluğu'nun bilimsel gelişmelere olan ilgisini ve katkısını açıkça ortaya koyuyor.
İhsanoğlu, 2. Abdülhamid döneminde batıdan yapılan çevirilerin önemine dikkat çekiyor ve bu çevirilerin, Osmanlı aydınlarının batıdaki bilimsel gelişmelerden haberdar olmasını sağladığını ifade ediyor. Ayrıca, bu eserlerin sadece çeviri olmakla kalmayıp, üzerine yapılan yorumlar ve eklemelerle Osmanlı bilim geleneğine de katkı sağladığını belirtiyor. 'el-Ḥîle fî maʿrifeti’l-evḳāt bi’ʾāleti’z-zevḳī' eserinin, bu bağlamda önemli bir örnek teşkil ettiğini sözlerine ekliyor.
Sonuç olarak, Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu, 2. Abdülhamid'in ilme olan katkılarını bu özel eser üzerinden değerlendirerek, onun bilim ve teknolojiye verdiği önemi vurguluyor. Bu eser, hem dönemin bilimsel faaliyetlerine ışık tutuyor hem de 2. Abdülhamid'in entelektüel mirasının önemli bir parçasını oluşturuyor.