Çanakkale Savaşı'nda esir düşen İngiliz askerlerinin akıl sağlığı numarası yapmasını Mazhar Osman'ın nasıl anladığına dair tarihi bir anekdot.
Çanakkale Savaşı sırasında esir düşen İngiliz askerlerinin, savaş esiri olarak kalmaktan kurtulmak amacıyla akıl sağlığı sorunları yaşadıklarını iddia etmeleri üzerine yaşanan olaylar, dönemin ünlü psikiyatristi Mazhar Osman'ın bu durumu nasıl tespit ettiğini anlatıyor. İngiliz askerleri, savaşın zorlu koşullarından ve esaretin getirdiği belirsizlikten kurtulmak için çeşitli psikolojik rahatsızlıklar sergilemeye başlarlar.
Bu durum, Osmanlı askeri yetkililerinin dikkatini çeker ve askerlerin gerçekten akıl sağlığı sorunları olup olmadığını anlamak için dönemin önde gelen psikiyatristlerinden biri olan Mazhar Osman'dan yardım istenir. Mazhar Osman, esir kampına giderek İngiliz askerlerini yakından inceler. Gözlemleri sırasında, askerlerin davranışlarında ve ifadelerinde tutarsızlıklar fark eder. Özellikle, aynı anda birden fazla askerin benzer semptomlar göstermesi ve bu semptomların teatral bir şekilde sergilenmesi, Mazhar Osman'ın şüphelerini artırır.
Mazhar Osman, askerlerin ‘deli numarası’ yaptığını anlamak için bir yöntem geliştirir. Esirlerin bulunduğu ortamda, yüksek sesle ve aniden ‘Hepiniz iyileştiniz, artık evinize dönebilirsiniz!’ şeklinde bir duyuru yapar. Bu duyuru üzerine, gerçekten akıl sağlığı sorunları olan askerler herhangi bir tepki göstermezken, numara yapan askerler büyük bir sevinç ve heyecanla ayağa kalkar, bağırıp çağırır ve evlerine dönecekleri için mutlu olduklarını ifade ederler.
Bu tepkiler, Mazhar Osman'ın askerlerin numara yaptığını kesin olarak anlamasını sağlar. Çünkü gerçek akıl hastaları bu tür bir duyuruya normal bir tepki vermezlerdi. Mazhar Osman, durumu askeri yetkililere bildirir ve İngiliz askerlerinin ‘deli numarası’ yaparak esaretten kurtulmaya çalıştıklarını rapor eder. Bu olay, Mazhar Osman'ın zekası ve mesleki yetkinliği sayesinde ortaya çıkarılmış olur.
Bu tarihi olay, psikolojik değerlendirme ve tanı koyma süreçlerinde dikkatli gözlem ve doğru yöntemlerin kullanılmasının önemini vurgulayan önemli bir örnektir.